در آستانه روز ملی سینما کارگاه کارگردانی «از طرح تا اجرا» توسط رهبر قنبری مستندساز و کارگردان سینما عصر روز گذشته در سالن فردوس موزه سینما برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی موزه سینما، رهبر قنبری با اشاره به تفاوت فیلمنامه فیلم کوتاه و بلند، گفت: تفاوت اصلی این دو فیلمنامه در ایده‌ها و رفتار فیلمنامه‌نویس است. نویسنده باید فکر اولیه و ایده اصلی فیلم را در خود داشته باشد و آن ایده دربرگیرنده اکثریت مردم باشد.
وی با بیان اینکه همه ما صاحب فکر و نظر هستیم، افزود: نکته مهم این است که نباید«موضوع» فیلمنامه را با «ایده» اشتباه بگیریم. ایده‌ها جنبه های مختلفی دارند. مثلا در ایده ناظر، نظر کننده به داستان همان دانای کل است. اکثر آثار اولیه تاریخ نمایش که با فیلمنامه پیوستگی زیادی دارد از جمله ایده‌های ناظر هستند و این نمایشنامه‌ها اکثرا دارای یک پروتاگونیست و آنتاگونیست هستند.
قنبری ادامه داد: ایده‌های دیگری مانند علمی و تخیلی با انیمیشن و سینمای خیال‌پرداز ارتباط دارد و به طور کلی هزاران موضوع وجود دارد که بر اساس آن می‌توان ایده‌های مختلفی پیدا کرد بنابراین باید به همه موضوعات فکر کنید. در ایده ناظر؛ عشق، حسد، کینه، انتقام‌جویی، شجاعت، ایثار و جان نثاری از ایده‌های اصلی هستند. اما موضوعات باید از جامعیت کافی برخوردار باشند تا تبدیل به یک ایده سینمایی شوند.
کارگردان «او» با اشاره به موضوع در فیلم بلند گفت: در فیلم بلند تا زمانی که تمامی وجوه موضوع را به هر سبک و سیاقی بیان نکردیم، فیلم به پایان نمی‌رسد و باعث طولانی‌تر شدن آن می‌شود. اما اگر درباره همان موضوع بخواهیم فیلم کوتاه بسازیم به ناچار باید کار فرمالیستی انجام دهیم یا برای هر موضوع نماد بسازیم و آن نماد باید از جامعیت مکانی برخوردار باشد و درباره همه پارامترها باید تحقیق کرد.
قنبری ادامه داد: راز موفقیت یک فیلمنامه کوتاه، نگاه دقیق به جامعه است. هیچ روزی نیست که فیلمنامه‌ای نخوانم و ننویسم. شما هم به عنوان علاقه‌مند به این حوزه می‌توانید از موضوعاتی که می‌بینید عکس بگیرید و به آنها فکر کنید. نکته جالب این است که نوشتن فیلمنامه کوتاه در پیدا کردن مکان و کشف فرم‌هاست.
کارگردان «پرنده باز کوچک» با اشاره به شخصیت در فیلمنامه بیان داشت: بعد از انتخاب موضوع، انتخاب شخصیت در یک موقعیت جذاب بسیار مهم است. کاراکتر را باید قدرتمند انتخاب کنید و توجه داشته باشید که قدرت از خود کاراکتر بیرون نمی‌آید بنابراین باید برای مسیر طراحی دقیقی انجام بدهید. در فیلمنامه بلند 8 الی 11 دقیقه فرصت دارید مخاطب را برای تماشای ادامه فیلم روی صندلی سینما نگه دارید. حال باید عاملی برای تحرک قصه و کاراکتر مثبت خود عرضه کنید که این عامل نهایتا به نتیجه و پایان فیلم اشاره خواهد داشت.
قنبری ادامه داد: یکی از روش‌های من در 38 سال کار در سینما این است که معمولا قصه‌ام را سر و ته می‌نویسم؛ کاری که برای بسیاری افراد دشوار است. یعنی در ابتدا صحنه آخر را می‌نویسم و می‌خواهم نتیجه آن عالی باشد. این کار را باید بسیار تکرار کنید تا یاد بگیرید و هر چه پیش می‌روید به تدریج نوشتن بقیه قسمت‌های فیلمنامه آسان‌تر خواهد شد.
وی در ادامه گفت: در شروع فیلمنامه باید به اصل موضوع اشاره کنید که چه اتفاق مهمی افتاده است و هیچ چیز را از مخاطب پنهان نکنید و اگر همان اول به نکته خوبی برخوردید آن را بیان کنید. هر آنچه از ذهنتان عبور کرد را در فیلمنامه بگذارید. در این حالت آنتاگونیست هم قوی‌تر می‌شود و کشف آن مسیری که می‌خواهید در شخصیت پیدا کنید خود به خود تقویت خواهد شد.
کارگردان «روییدن در باد» در پایان ضمن جمعبندی مباحث ارائه شده بیان داشت: برای کارگردانی باید یک متن منسجم داشته باشید که شروع، پیرنگ درست و درونمایه خوبی داشته باشد، همچنین فیلمنامه دارای داستان، موضوع و شخصیت های عالی داشته باشد تا شما بتوانید شروع به کارگردانی کنید.
گفتنی است، در این کارگاه که بیش از چهار ساعت به طول انجامید «رهبر قنبری» علاوه بر ارائه مباحث نظری نکاتی همچون دکوپاژ، میزانسن، پلان‌ها، خط فرضی و ... را به صورت عملی توضیح داد.